Geen talent voor geld uitgeven

Ik lees graag blogs, een heel aantal staan hier rechts in een rijtje genoemd, dat zijn voornamelijk creatieve blogs. Maar ik lees ook graag blogs die op de één of andere manier te maken hebben met geld besteden/besparen. Zo'n blog is bijvoorbeeld zuinigaan.
Vandaag schrijft ze over het wel of niet hebben van het talent om geld uit te geven.
En dat vind ik een leuk onderwerp.

Ik ben opgegroeid in een gezin waarin vader fulltime werkte en moeder fulltime thuis was voor het huishouden, de zorg voor de kinderen, kortom, huisvrouw was.
Ik kan me niet herinneren dat ik op de lagere school een klasgenootje had, waarbij het anders was. Waarvan moeder een betaalde baan buitenshuis had, of waarvan vader niet fulltime werkte, of waarvan de ouders gescheiden waren. Dat kwam vast wel voor in ons dorp, maar ik denk dat de kinderen uit die gezinnen op de openbare school zaten, en niet op de (vrij streng) christelijke school waar ik naar toe ging. Want op onze school was dat allemaal "niet zoals het hoort, niet christelijk".

Goed, ik dwaal af (terwijl er nu een flinke hoosbui los barst, oeps, ik dwaal weer af...)

Talent voor geld uitgeven.
Zuinigaan vroeg zich af, of het nu vanuit jezelf komt of vanuit je opvoeding of vanuit je ervaring, dat je wel of niet makkelijk (teveel) geld uitgeeft.
Ik denk dat het voornamelijk in jezelf zit. Dat ik daar zo over denk, komt uit mijn eigen ervaring.

Mijn vader werkte fulltime, en verdiende daarmee, zoals ik veel later pas te weten kwam, een riant salaris. Mijn ouders spraken nooit met ons over geld, ik had als kind geen flauw idee dat wat bij ons in het gezin normaal werd gevonden, in de meeste andere gezinnen niet gebeurde, omdat dat niet kon worden betaald.
Voorbeelden: elke 4 jaar kocht mijn vader een gloednieuwe auto, elke zomer gingen we 3-4 weken op vakantie in landen als Oostenrijk en Zwitserland. Het plan was altijd 4 weken, maar in verband met heimwee van mijn moeder en broer, werd het meestal een paar dagen ingekort. En daarnaast waren er nog vakanties met Pasen, Pinksteren, Hemelvaart e.d.
Maar ook andere dingen realiseerde ik me als kind helemaal niet. Mijn moeder haalde op vrijdagochtend geld van de bank, en ging dan langs de groenteboer en slager. Dat hun producten veel duurder waren dan in de supermarkt, wist ik niet als kind. Wij aten elke zondag door mijn moeder  gemaakte groentesoep (met rundvlees en gehaktballetjes van rundergehakt, en vers gesneden groenten). Pas toen ik volwassen was, kwam ik erachter dat soep van oorsprong werd gemaakt uit restjes! Daarna aten we ofwel stoofperen ofwel snijbonen, die werden op zaterdag door mijn moeder geschild/gesneden en voorgekookt, net als de soep. Ook toen waren dit best dure groenten.
We aten nooit varkensvlees, en hadden A-merken limonade. Bij mijn vriendinnetje kreeg ik altijd aanmaak, die ik veel lekkerder vond, maar mijn moeder weigerde die te kopen (dat was niet voor ons-soort mensen, maar ik begreep nooit wat ze daar nou mee bedoelde). Op vrijdagmiddag ging mijn moeder naar de supermarkt, laadde haar karretje vol, rekende bij de kassa af, en dan werd door winkelpersoneel alles in grote broodkratten geladen. Die werden dan later die middag bij ons thuis gebracht. Zo hoefde mijn moeder nooit te sjouwen met de boodschappen. Pas veel later hoorde ik dat die winkelier dit deed, om te voorkomen dat de "rijkere" klanten ervoor zouden kiezen met de auto naar de Appie te rijden, in het dorp verderop.

Ik kan me nog goed herinneren dat ik een keertje bij een klasgenootje ging spelen. We hadden buiten gespeeld, en haar moeder riep ons binnen voor wat drinken. Haar vader was net thuis uit zijn werk. Ik kan me nog herinneren dat de man een overall droeg (ketelpak noemden we dat toen). Niet dat ik daar bij na dacht, mijn vader droeg altijd een pak met stropdas naar zijn werk. Toen ik de limonade op had, zei de vader iets tegen mij, waarvan ik heel erg schrok. Dat wij dat thuis zeker nooit dronken? Nee, dat klopte. Man, ik heb er letterlijk een paar slapeloze nachten van gehad! Mijn moeder merkte natuurlijk wel dat ik ergens mee zat, en uiteindelijk durfde ik het te vragen: mama, zijn wij arm?
Want ik had de man duidelijk verkeerd begrepen. Ik dacht dat hij bedoelde dat wij dat vast nooit thuis dronken, omdat we dat niet konden betalen!
Toen heeft mijn moeder mij toch maar een paar dingen uitgelegd. Ik vond het altijd wel wat raar, als ik voor het eerst bij een klasgenootje thuis ging spelen, werd me altijd eerst gevraagd in welke straat ik woonde, daarna van wie ik er dan één was (oftewel wat is je achternaam). Dat zat zo: ons dorp bestond uit een aantal wegen die parallel aan elkaar liepen. In de middelste straat woonden de directeuren van de scheepswerven, de notaris, arts enz. In die straat stonden de enige koopwoningen van ons dorp. De huizen in de andere straten waren eigendom van de scheepswerven, en werden bewoond door de werknemers. Dus als je vertelde in welke straat je woonde, wist iedereen direct bij welke scheepswerf jouw vader werkte. En als je onze straat noemde, dan had jouw vader dus een hoog inkomen.
Wist ik veel! Ik kwam gewoon gezellig bij een klasgenootje spelen! Maar zo werkte dat voor de volwassenen duidelijk  niet.
Ik vond het als kind altijd wel leuk, als mensen die mijn achternaam hoorden vroegen: ben jij dan de kleindochter van ....? Yep, dat was ik! Ik was zelfs naar haar vernoemd, en daar was ik maar wat trots op, want iedereen vertelde altijd dat zij zo'n lieve vrouw was! Mijn oma had een winkel. Toen zij ging trouwen hadden haar ouders een huis met winkel voor haar laten bouwen, zodat zij voor haar eigen inkomen kon zorgen, best bijzonder, als je bedenkt dat zij in 1924 trouwde! De winkel werd gesloten toen mijn moeder mij verwachtte, en mijn oma overleed toen ik net 10 jaar was, heel goed heb ik haar helaas niet gekend, maar juist daarom vond ik het altijd zo bijzonder om van anderen over haar te horen.
Pas vele jaren na haar overlijden, toen ik in de genealogie dook, ontdekte ik dat zij enig erfgenaam was geweest van een zeer rijke familie (haar zus overleed aan tuberculose toen ze 18 was). Mijn vader is zelf opgegroeid met personeel, en mijn oma had de inkomsten uit de winkel helemaal niet nodig, dat deed ze klaarblijkelijk echt voor haar plezier!

Als ik terug kijk op mijn eigen jeugd, kom ik tot de conclusie dat spaarzaam zijn niets te maken heeft met je opvoeding maar alles met jezelf. Althans, ik praat nu dus vanuit mijn eigen beleving.
Dat mijn oma uit een familie kwam van zogeheten "oud-geld" wist ik niet. Mijn opa overleed 8 jaar na mijn oma, en in al die jaren weigerde hij nieuwe kleding te kopen, hij droeg het laatste jaar zelfs vestjes die van mijn oma waren geweest! Het schijnt zo te zijn dat "oud-geld" leert dat je het geld niet opmaakt, maar probeert er meer van te maken, om dat weer door te geven aan de volgende generatie. Nou, mijn grootouders leefden zeer beslist naar die regel!
Mijn vader en moeder zijn ook nooit big-spenders geweest in mijn ogen. Goed, de zaken die ik hier eerder vermeldde, dat dan wel. En ja, het brood en gebak kwamen van de warme bakker, en er waren abonnementen op krant, L.ibelle, speeltuin, zwembad, D.onald Duck, B.obo, T.ina, ik ging naar turnen en orgel-les, en bij al die zaken werd nooit gepraat over wat dat kostte.
Toen ik ergens ging werken waar ik met het OV niet op tijd kon zijn, en ik dus een autootje wilde kopen, besloot mijn vader dat dat een nieuwe werd. Ik had net niet genoeg spaargeld daarvoor, hij legde het resterende stukje bij, dat betaalde ik hem in een paar maanden weer terug.
Nu, achteraf, realiseer ik me dat een tweedehands auto voor de deur gewoon ondenkbaar was voor mijn ouders. Toen legde mijn vader het anders uit: ik moest elke dag naar de andere kant van Rotterdam rijden, dat betekende elke dag in de file voor de Van Brienenoordbrug of de Noordtunnel, dan moest ik gewoon een betrouwbare auto hebben (een tweedehands auto was in zijn ogen niet betrouwbaar).

Mijn broer en ik groeiden op in hetzelfde gezin, met dezelfde bedragen aan zakgeld op een bepaalde leeftijd. Maar zijn zakgeld was elke week op, en het mijne ging in mijn spaarpot. Als ik weer een mooi rond bedrag bij elkaar had gespaard, ging ik met mijn spaarboekje naar de bank, om het daar op te laten zetten.
Als er cadeautjes moesten worden gekocht, voor verjaardag van mijn vader/moeder, voor vader/moederdag of Sinterklaas of wat dan ook, dan stelde mijn broer altijd voor, om samen een cadeau te kopen. Ik betaalde in de winkel, en hij zou het mij terug betalen. Nou, ik heb wel eens tegen hem gegrapt dat als ik al die bedragen had bijgehouden, en nu met rente alsnog van hem terug betaald zou krijgen, het een behoorlijk bedrag zou zijn! Want dat terug betalen, daar is het nooit van gekomen. Ik zat daar ook niet mee, ik had meer dan genoeg aan mijn zakgeld, ik kon alle cadeautjes kopen die ik wilde, en de rest spaarde ik.

Gelukkig maar, dat we zo in elkaar steken, en niet andersom! Mijn broer kwam terecht in het bankwezen, goed betaalde baan met lease-auto en de hele rataplan, en echtgenote heeft haar eigen bedrijf. Ze hebben het (financieel in elk geval) heel goed.
Van mijn inkomen zouden ze absoluut niet weten rond te komen. Daar kreeg ik vroeger ook nog wel eens vragen over hoor, hoe wij dat nu toch deden van onze arbeidersloontjes. Ja, klinkt niet aardig misschien, ik denk dat ze daar niet eens bij stil stonden. 
Maar dat zuinig zijn met het geld dat ik had, heeft er dus altijd al in gezeten. Als ik mijn spaarcentjes telde, om te zien of ik al een mooi bedrag bij elkaar had om naar de bank te brengen, ergerde mijn vader zich daaraan. Het deed hem denken aan zijn moeder, die op zaterdagavond nog even de stoep voor de winkel veegde (zodat die op zondag netjes was) en daarna het geld moest tellen van de winkel. Hij had daar een negatieve associatie mee, en hij raadde ons altijd af om voor onszelf te beginnen. Want dan ben je nooit klaar, zei hij dan.
En ja, het feit dat er een kindermeisje was, en huishoudster, kok, personeel voor het schoonmaken van het huis enz., zal betekenen dat mijn vader in de praktijk weinig zijn ouders zag, en voornamelijk door het personeel werd opgevoed, en ook al sprak hij daar nooit over, hij vond dat duidelijk niet fijn.
Zelf werkte hij aan het einde van de straat, en elke middag om kwart over 4 was hij thuis. Dat zal vast te maken hebben gehad met zijn eigen jeugd.

Zo, heb je het helemaal tot hier gehaald? Knap! Want ook al wil ik graag over meer aspecten in mijn leven schrijven, de meeste lezers komen hier toch voornamelijk voor de creatieve blogjes, denk ik zo.
Of niet? Het schijnt dat ik bij de statistieken kan zien welke blogs het meeste worden gelezen, toch eens een kijkje nemen. Of nog beter: wat vinden jullie het leukst om te lezen, waarom komen jullie hier langs? En zijn er onderwerpen die je niets vindt, of waarover je juist wel wat meer van me wilt lezen? Laat het maar weten hoor.

Zo, inmiddels is het weer droog, en probeert het zonnetje door te prikken. Nog even de tuin in.