Volgers

zaterdag 14 oktober 2023

Eten op straat, en over hoe het vroeger ging

 Bij Knutzels las ik over eten op straat, en dat ze als kind haar patat niet lopend over straat mocht opeten, maar moest wachten tot ze thuis was. En dan de koude patat vanaf haar bordje moest eten. 

(foto van het internet, geen rechtmatige eigenaar kunnen achterhalen)

Heel herkenbaar, eten op straat, zeer ongepast! Wij aten sowieso maar 2 keer per jaar patat, want dat was ongezond! Maar op onze verjaardagen mochten mijn broer en ik zeggen wat we die dag (kinderfeestje) wilden eten, en beiden kozen we dan voor patat.

Dat aten we dan dus wel met mes en vork! Tja, met onze handen het eten in onze mond doen, dat was er niet bij! Idem met de zondagse krentenbol. Aangezien ik allergisch ben voor krenten en rozijnen, hoefde ik die niet te eten. Ik mocht dan een beschuitje, en die werd dan in stukjes gebroken. Die kon ik dan met een vork, stuk voor stuk, naar mijn mond brengen.

Was dat bij iedereen zo in die tijd? Ik denk het niet. Ik herinner me dat ik bij vriendinnetjes geen mes en vork kreeg bij de boterham. En dat hun moeder voor iedereen de boterhammen smeerde. Dat vond ik zooooo lief van die moeders! Mijn moeder deed dat niet, "je zit toch niet in het gips" zei ze toen ik haar eens vroeg waarom andere moeders dat wel deden maar zij niet. Nu, zoveel jaren later, begrijp ik dat die moeders dat waarschijnlijk vooral deden om te voorkomen dat de boterhammen te dik belegd werden, maar als kind stond je daar niet bij stil.

Ik weet nog dat ik nachtenlang nauwelijks kon slapen. Uiteindelijk kwam de vraag eruit: "Mama, zijn we arm?". Wat moet mijn moeder stomverbaasd zijn geweest over die vraag! Want ik groeide op in de elite-straat van ons dorp. Maar ja, wist ik veel. Ik was me zorgen gaan maken, toen de vader van een klasgenootje, bij wie ik voor het eerst thuis speelde, een opmerking maakte over het drinken dat we kregen: "Dat krijg je thuis zeker niet he?!".
Nee, dat klopte. Ik vond het heerlijk, bij mijn beste vriendinnetje dronken we dat ook altijd in de zomermaanden, maar mijn moeder weigerde het te kopen. Het was Gazeuse, waarvan ik nu weet dat het het allergoedkoopste soort ranja was wat er te koop was. Die moeders hadden alleen de keuze tussen puur water of aangelengd, en kozen ervoor de kinderen te '"verwennen". 


Mijn favoriet was de champagne-pils, wij noemden het cola. Ik zie op de afbeelding "zero sugar" staan, dat zal in mijn jeugd wel anders zijn geweest 😉.

Wij kregen thuis versgeperste sinasappelsap, en bij koud weer thee, als we uit school kwamen. Alleen met verjaardagen waren er ongezonde dingen als pakken sap en frisdrank, net als chips of borrelnootjes. Op zaterdagavond hadden we wel regelmatig pelpinda's en een enkele keer vers gebrande pinda's. Dat was als we op zaterdag gingen winkelen in Rotterdam. Maar dat deden we niet zo vaak.

De warme maaltijd bestond bij ons thuis uit verse groente, vlees (kip of rund) en gekookte aardappels. Het enige varkensvlees dat we aten was uitgebakken spekjes, als we bietjes aten. We aten beslist geen "raar eten" zoals pasta's, pizza, rijst of mie. Mijn vader was het type "wat de boer niet kent, dat eet hij niet". Ik zal een jaar of 16 zijn geweest, toen ik mijn ouders wist over te halen om een keertje nasi te halen bij de Chinees. Dat viel in goede aarde, want vervolgens werd ik elke week, op vrijdag, naar de Chinees gestuurd. Altijd hetzelfde gerecht, nooit iets anders geprobeerd, maar dit was toch al een hele stap. Mijn moeder kwam het vast goed uit, want op vrijdag deed zij 's ochtends de boodschappen, en 's middags bakte ze taart voor het weekend en maakte ze een bloemstukje voor op de salontafel.
Die boodschappen werden overigens thuisgebracht door de slager, de groenteboer en de supermarkt, twee keer per week. De bakker kwam elke dag langs de deur (met uitzondering van zon- en feestdagen). Sjouwen met boodschappen was er voor mijn moeder niet bij.

Mijn vader, die was opgegroeid in een huishouden met personeel, en opgevoed was door het kindermeisje, had een enorme bewondering voor mijn moeder, die zelf haar huishouden deed en haar kinderen opvoedde! En langs de winkels ging om haar boodschappen te bestellen! Hij had zijn kantoor aan het einde van onze straat, begon om 8 uur en werkte tot 4 uur, en kwam tussen de middag een uur naar huis om te lunchen. Bij thuiskomst stond de koffie voor hem klaar. Hij las de krant, maaide het gras en hield de tuin aan kant, en elke avond keek hij urenlang tv. Mijn moeder vulde haar tijd met lezen, kruiswoordpuzzels en vooral heel veel handwerken. Het huis schoonmaken deed ze blijkbaar als ik op school zat, want ik zag haar dat nooit doen. Ik deed alle dagen de afwas, ik dekte de tafel en ruimde die af, ik lapte de ramen, ik deed de strijk, behalve mijn vaders overhemden, die werden door mijn moeder gestreken. Als ik tussen de middag thuis kwam, moest ik vaak even een nieuwe jurk passen, of ze moest meten of een gebreide mouw voor een trui al op lengte was. Blijkbaar had ze daar dan 's ochtends al tijd voor gehad.... 

Tja, als ik terug denk aan mijn jeugd, en aan mijn ouders in die tijd, dan zie ik ze toch vooral zitten. Pas toen ik allang uit huis was, is mijn vader gaan wandelen, op voorschrift van een arts. En zoals ik heb gehoord, is hij dat tot zijn dood blijven doen.
Uiteraard zonder eten in zijn hand, want eten op straat, dat was ongepast!


13 opmerkingen:

  1. Wat een prachtige jeugdherinneringen. Zo mooi gedetailleerd, ik moet bekennen dat ik niet zoveel meer weet hoor. Maar natuurlijk is het ook niet zo dat ik níets meer weet, ik zal een paar herinneringen opschrijven;
    Op vrijdag werd er vis gegeten (dat kwam door het katholieke geloof denk ik).
    Verder inderdaad gewoon aardappelen, groente en vlees.
    Als er kermis was, kwam ome Piet (broer van mijn moeder) met paling die in een krant was gerold. Dan ging het plastic zeil op tafel en mochten we met de handen heerlijk aan de paling kluiven; álles was vet 🤪.
    We aten onder de middag warm, want mijn vader draaide avonddiensten in de melkfabriek.
    Hoe het met versnaperingen zat, weet ik niet meer.
    Wel weet ik nog dat er op een gegeven moment een heel klein elektrisch oventje kwam, waarin mijn ouders (ze deden het samen) brood bakten; het lekkerste brood van de wereld! Het is me nooit gelukt om het na te maken....
    De koffiebonen werden met de hand gemalen in een molen die aan de muur hing; wij kinderen vonden dat altijd leuk om te doen (maar dronken zelf thee).
    Om mijn reactie niet te lang te maken, nu een laatste herinnering:
    op verjaardagen werd er gerookt. Er stonden glaasjes op tafel gevuld met filtercigaretten,mentholcigaretten en sigaren. Als ik dan de kamer binnen liep, hing er altijd een laag rookgordijn waar ik overheen kon kijken....
    Op Pinterest heb ik een bord gemaakt met jeugdherinneringen:
    https://pin.it/qm0ZDHV.
    Oh ja, of wij aten op straat? Ik weet het echt niet meer....

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Wat leuk om jouw herinneringen te lezen! Mijn moeder maalde ook de bonen, met een elektrisch apparaatje dat aan de muur hing. En die verjaardagen, ook bij ons die glaasjes met rookwaar! Maar ja, mijn vader was een kettingroker, hij stak zijn eerste sigaret aan zodra hij uit zijn bed stapte (lagen op zijn nachtkastje) en het laatste voordat hij in bed stapte was zijn sigaret uitdrukken. Enorm bruine plekken van de nicotine aan zijn vingers. Hij rookte Caballero, heel zware sigaretten, ugh.

      Verwijderen
  2. Mijn moeder kookte zes dagen.
    Mijn vader op zaterdag.
    Dus op.zaterdag aten we patat, pannekoeken of macaroni met smac, kaas en slasaus.
    Maar als mijn moeder weer eens in het ziekenhuis lag, dan bleek hij ook nog andere dingen te kunnen.
    Zoals witlof ham en kaas uit de oven.
    Daar was ie heel trots op.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Haha, mijn vader maakte 1 keer pannenkoeken, toen mijn moeder ziek was. Ik weet nog dat we de intocht van Sinterklaas keken, en hij maakte van het beslag 3 stuks, voor hem, mijn broer en mij ieder eentje. Je begrijpt dat die in de vuilniszak zijn beland, niet te eten! Op zaterdag maakte mijn moeder groentesoep, die aten we op zondag als voorgerecht. Hoofdgerecht waren ofwel snijbonen, die ze op zaterdag afhaalde en sneed en gaar maakte, ofwel stoofpeertjes die op zaterdag in de pan gingen. Zondag was daardoor opwarmdag voor haar. Het was de enige dag waarop wij tussen de middag warm aten.

      Verwijderen
    2. Wij aten nooit witlof, en ook geen asperges, want die lustte mijn vader niet 😉. Mijn broer en ik moesten altijd eten wat de pot schafte, met elk 1 uitzondering: hij hoefde geen bloemkool te eten, en ik geen sla. Mijn moeder maakte dan een andere groente voor ons.

      Verwijderen
  3. Wat leuk, die jeugdherinneringen. Wij gingen als kind één keer per half jaar met mijn moeder naar "de stad". Dat was Leiden, om kleren voor dat seizoen te kopen. Meestal was dat C&A of Peek en Cloppenburg. We gingen dan daarna altijd iets eten in een lunchroom. Pannenkoeken of brood met kroket. Heerlijk was dat. Mijn moeder maakte ook veel kleding zelf. Dat kon ze erg goed. Ik herinner me dat ik een groen fluwelen jurkje met gouden biasband had voor kerst, door mijn moeder gemaakt. Mijn zusje onder mij kreeg een blauwe en mijn jongste zus een rode.

    Eten op straat was inderdaad not done. Toen ik in de brugklas zat in Leiden, kocht ik met mijn vriendinnetjes weleens een halve worst bij de Hema. Ik vertelde aan mijn moeder hoe lekker ik dat vond. Toen we weer in Leiden waren om te winkelen, kochten we ieder een halve worst. Toen pas drong het tot mijn moeder door dat je dat op straat opeet. Ze schaamde zich dood. Dat is toch de opvoeding, die je daarin hebt gehad.

    Thuis aten we altijd aardappelen groente en vlees. Restjes aardappelen werden bewaard. En op zaterdag aten we dat op. Gebakken aardappelen met slasaus. Een traktatie.

    Soms haalde mijn vader op zondag patat bij de snackbar. We mochten kiezen of we er een kroket of een knakworst bij wilden. De knakworst was iets nieuws. Ze werden nog niet in blik verkocht maar wel bij de snackbar.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Wij gingen ook naar de stad voor nieuwe kleren, maar we gingen ze alleen maar bekijken. Wat was de nieuwe mode, wat vonden we leuk. Mijn moeder maakte het dan vervolgens na. Ze was tot haar trouwen coupeuse bij Peek en Cloppenburg, en kon ontzettend goed kleding naaien. Oeps, Hema worst opeten op straat, wat zal je moeder geschrokken zijn, haha. En die knakworst bij de snackbar herinner ik me ook nog! Leuk, al die herinneringen van lezers!

      Verwijderen
  4. Ik ben geboren in 1950 en we aten dus AGF en vaak stamppot, en vaak pappen toe. Ik lustte dat allemaal niet en was ook heel mager. Wat ik wel lekker vond waren de hapjes bij de lunch die mijn oma bakte, gebakken sardientjes en stukken dikke paling,
    We waren in het weekend en 4 weken vakantie op de boot, geen idee wat we dan aten want dan kon je niet veel meenemen.
    Pas toen ik een jaar of 16 was ontdekte ik dat er ook buitenlands eten bestond, zo lekker. Met buren ging ik voor het eerst naar "de Chinees" en ik was verkocht, dat was echt lekker eten . Nog steeds hou ik niet van AGV en stamppot

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ik lustte AGV wel hoor, maar bij mijn vriendinnetje thuis aten ze vaak Aziatisch, en dat vond ik lekkerder. En wij aten ook altijd pap toe.

      Verwijderen
  5. Oh ja, de pelpinda's op zaterdagavond kan ik me ook nog herinneren, pellen gebeurde op een krant.
    Als ik bedenk wat er vroeger bij ons aan de deur kwam dan moet mijn moeder toch wel veel thuis zijn geweest, wat ik nog weet is de melkboer, de bakker, enkele malen per week.Vervolgens een meteropnemer een man van het ziekenfonds, een olieboer, een kolenboer, een visvrouw,een voddenboer , mensen die met een koffer langs de deur gingen met allerlei spullen.Dan kwam er ook nog regelmatig een man met dekens en 1 met lappen stof. De Gruiter kwam de boodschappen opnemen en later bezorgen.En dat maal 2, mijn opoe woonde bij ons in en had weer andere leveranciers. Je moet er nu toch niet aan denken, al dat geloop aan de deur en ik ben er vast nog een paar vergeten.
    Het eten was ook altijd de gewone pot, met pudding compleet met vel, als toetje. Pudding brengt geen goeie herinneringen boven, want het vel moest ook opgegeten worden.
    Ik stop er maar mee, want herinneringen zijn er vele en zeker ook veel goede!
    Betsy

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Leuk, al die herinneringen! Ja, er kwamen veel mensen aan de deur, en daar werd allemaal contant mee afgerekend. Onze moeders hadden blijkbaar best wat geld in huis! Ik herinner me ook nog de bladenman, voor de abonnementen op de Libelle, de Bobo, de Donald Duck, de Tina. En die had dan ook het zomer/winterboek van Tina, wat je apart kon kopen. De bakker reed in een zogeheten hond, een karretje waar wij als kinderen vaak een stukje mee mochten mee rijden, er zat voorin een bankje, het rook heerlijk naar al dat brood, en soms mochten we zelfs het gaspedaal bedienen!

      Verwijderen
  6. Mijn vader at zijn boterhammen altijd met zijn handen, mijn moeder met mes en vork. Je bent toch geen aap, zei ze dan. En ook al at ze zelf met mes en vork, wij kinderen leerden dat eigenlijk niet van haar. Pas veel later heb ik dat geleerd.
    Mijn vader wilde niks eten waar ui, prei, tomaten en knoflook in zat. Mijn moeder en wij aten wel nasi (van de slager) en later eten van de chinees. Mijn vader kreeg dan iets anders. Als het aan hem had gelegen aten we iedere dag vis, maar daar was mijn moeder dan weer geen liefhebber van.
    We gingen vaak naar België toe en daar was het al veel eerder normaal om een frietje op straat te eten. In Brugge op de markt kochten we dan een zak friet bij het frietkraam.
    Gazeuse hadden we niet zo vaak in huis. We dronken koffie, thee, melk en chocolademelk. Limonade was voor op verjaardagen en feestdagen. Evenals lekkere koeken zoals roombroodjes en koffiekoeken. Als ik er zo aan denk is het eigenlijk ook niet vreemd dat er nu zoveel overgewicht is.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Je hebt helemaal gelijk, mensen aten toen waarschijnlijk geen ongezonde tussendoortjes, geen snacks zoals chips 's avonds enz. Dat zal nu bij veel mensen overgewicht veroorzaken. Ik weet dat het bij mij i.i.g. die paar kilootjes teveel veroorzaakt 😉

      Verwijderen