De Tweede Wereldoorlog (1)

 

Deze week herdenken we op 4 mei de doden die vielen tijdens en na de Tweede Wereldoorlog, en vieren we op 5 mei de vrijheid die wij in ons land hebben.

Mijn ouders werden beiden in 1930 geboren, en maakten de Tweede Wereldoorlog heel bewust mee. Ze vertelden bepaalde verhalen over wat zij mee maakten. En die verhalen vertelden ze vaak. Pas toen ik allang en breed volwassen was, viel het mij op dat het steeds dezelfde verhalen waren, maar dat ze over heel veel andere details nooit spraken. En daarover wilden ze ook niet vertellen, toen ik daar naar vroeg.

Mijn vader woonde aan de rivier de Noord, aan de overkant van Rotterdam, en zag het bombardement. Mijn moeder woonde een stuk verderop, maar of zij er iets van heeft meegekregen, heeft ze nooit verteld.

Mijn vaders moeder had een winkel, en op een bepaald moment werd besloten dat iedere winkelier 2 Duitsers kreeg ingekwartierd (om van dichtbij in de gaten te kunnen houden of er niet met voedsel(bonnen) werd gesjoemeld of zo). Wanneer dat gebeurde, en hoe lang dat heeft geduurd, geen idee. Over wat dat in het dagelijkse leven betekende, vertelde hij niets. Waar sliepen ze dan? Aten ze met het gezin mee? Dat soort details, daarover sprak hij niet. Hij vertelde alleen, dat hij door deze ervaring had geleerd dat er 2 soorten Duitsers waren: moffen en mensen. De mof was de SS-er die bij hun in huis was geplaatst. Meer dan dat heeft hij nooit over die man gezegd. De mens was een jonge Duitser, dienstplichtig militair, die daar niet wilde zijn, die naar huis wilde, naar zijn vrouw en zoontje, die net zo oud was als mijn vaders jongere broertje. Mijn vader vertelde over deze man, dat hij op een dag in de keuken zat, naar mijn oom keek, en in huilen uitbarstte, hij miste zijn eigen zoontje zo! Meer vertelde mijn vader niet. Of de SS-er hierbij aanwezig was of er ooit achter is gekomen, of de man ervoor is gestraft, al dat soort details vertelde hij ons niet.

Mijn moeder had 2 jongere broertjes die op enig moment naar Drenthe zijn gebracht. Wanneer precies en hoe, onbekend. Ze vertelde alleen dat hun dominee oorspronkelijk uit Borger (Dr) kwam en had weten te regelen dat jonge kinderen met een Rode Kruis transport daarheen werden gebracht. De kinderen werden bij boeren ondergebracht, daar was eten voor hen. Maar haar 2 broertjes hadden heimwee, en aten niet en kwijnden weg. Dus kwam er bericht: er moest iemand van het gezin naar hen toe, of ze zouden terug worden gebracht naar Zuid-Holland. Hoe dat bericht kwam? Ik vermoed per brief. Terug was geen optie, er was geen eten, en dus moest iemand daar naar toe. Dat werd mijn moeder (ze had 1 oudere broer maar haar ouders waren bang dat hij door de Duitsers zou worden opgepakt en te werk gesteld). Ze zouden met 4 meisjes op de fiets naar Drenthe gaan (blijkbaar waren er meer kinderen met heimwee, maar ook dat vertelde mijn moeder nooit), maar uiteindelijk durfden de ouders van 2 meisjes het niet aan. Dus ging ze samen met nog 1 meisje op pad. Over die reis vertelde ze alleen maar, dat ze de brug bij Zwolle over moesten. Die werd zwaar bewaakt, en er was een kindertransport van het Rode Kruis, dat wachtte tot 's avonds, omdat dan de wacht was gewisseld, en er mildere Duitsers zouden staan. De 2 meisjes werden door dit transport mee over de brug gebracht, alsof ze bij de groep hoorden. Ik kan het me niet voorstellen hoe dat moet zijn gegaan, 2 meisjes die in die tijd van Zuid-Holland naar Drenthe fietsten. Mijn moeder had geen richtinggevoel en kon geen kaart lezen, dat andere meisje misschien wel? Mijn moeder is in Borger in een gezin ondergebracht, en ze heeft altijd contact met hen gehouden. Eigenlijk waren dat de opa en oma die wij van onze moeders kant niet hadden (die waren gestorven voordat ik werd geboren). Hoe het dagelijks leven was in die tijd? Ze heeft er nooit iets over verteld. Hoe ze weer terug kwamen naar Zuid-Holland evenmin. Ging zij weer op de fiets terug, of reisde ze mee met het kindertransport? En hoe en wanneer gingen ze dan eigenlijk terug? En wie was het meisje met wie ze naar Drenthe ging? Ze heeft nooit iets over haar verteld. Het lijkt mij zo'n bijzondere gebeurtenis, dat je contact houdt, maar dat gebeurde niet. 
Ik heb in later jaren gezocht naar informatie over dat kindertransport, maar heb nooit iets kunnen vinden. Dat verbaast me eigenlijk wel. In de huis-aan-huis bladen staan rond deze tijd verhalen van mensen, die herinneringen ophalen over die tijd. Maar over de kinderen die uit Slikkerveer naar Borger waren gebracht, heb ik nooit iets kunnen vinden.
Toch heeft deze gebeurtenis in mijn moeders leven er uiteindelijk toe geleid, dat ik naar Drenthe ben verhuisd. Een plan dat mijn ouders wel min of meer hadden, als mijn vader met pensioen zou gaan, maar nooit uitvoerden. Ik heb die stap wel gezet, het is dit jaar alweer 10 jaar geleden dat Sanne en ik Zuid-Holland achter ons lieten. We hebben er geen dag spijt van gehad, en zijn dankbaar met ons leven hier. Een leven in vrijheid, dat is iets wat elke dag mag worden gevierd!